The Minoan origins of the Heraion at Samos

Wolf-Dietrich Niemeier In P. Triantafyllidis (ed.), 2017. Το Αρχαιολογικό Έργο στα Νησιά του Αιγαίου. Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, Ρόδος, 27 Νοεμβρίου-1 Δεκεμβρίου 2013, vol. B, Mytilene: 195-200.

Από τις ανασκαφές του Ε. Buschor και Η. Schlief στην περιοχή των πρώιμων βωμών του Ηραίου της Σάμου, στις αρχές της δεκαετίας του τριάντα στον 20ό αιώνα κατέστη σαφές πως η λατρεία ξεκίνησε στον χώρο ήδη από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Οι ανασκαφές του Η. Walter και της Α. Clemente στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα στον 20ό αιώνα αποκάλυψαν δύο προϊστορικές πλακοστρώσεις κάτω από τον πρώτο λίθινο βωμό των πρωτογεωμετρικών χρόνων. Μυκηναϊκή κεραμική βρέθηκε στο ανώτερα κείμενο πλακόστρωτο (Β) και μινωική στο κατώτερο (Α), μεταξύ της οποίας και πολλά κωνικά κύπελλα. Μόλις ανασκάψαμε το 2009 ένα προηγουμένως μη ερευνημένο τμήμα του πλακόστρωτου Α, αποκαλύψαμε αρκετά κωνικά κύπελλα, ανεστραμμένα επί του πλακόστρωτου, εύρημα που βρίσκει τα παράλληλό του σε μινωικά ιερά της Κρήτης. Το μινωικό ιερό του Ηραίου της Σάμου, μαζί με το μινωικό ιερό κάτω από το ιερό της Αθηνάς στη Μίλητο αποτελούν περαιτέρω τεκμήρια της μινωικής υπεροχής (τη «θαλασσοκρατορία του Μίνωα» της ύστερης ελληνικής παράδοσης) στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Παρόλο που το «ιερό δέντρο», που βρέθηκε το 1963 από τον Walter ήταν στην πραγματικότητα ένας θαμμένος κορμός κέδρου, η παράδοση της γέννησης της Ήρας κάτω από μια λυγαριά μπορεί να αντανακλά την ύπαρξη ενός δέντρου στο μινωικό ιερό, καθώς βρίσκει παράλληλα στις απεικονίσεις υπαίθριων ιερών σε μινωικά χρυσά δακτυλίδια.