Handmade pottery of Bronze and Early Iron Age chronology in central Epirus. Aspects of chronology, production and consumption

Eleni Vasileiou Aristotle University of Thessaloniki 2015

Description: 2 vols, 444 p., 63 colour plates, 19 b/w figures, 94 plates, 1 map, 7 graphs, 14 drawings, catalogue of 837 potsherds, 29,7x21 cm

Country: Thessaloniki

Supervisor: Stylianos Andreou

Other supervisors: Konstantinos Kotsakis, Aikaterini Papaefthymiou-Papanthimou

Examiners: Nikos Efstatiou, Eleni Manakidou, Soultana Valamoti, Sevasti Triantaphyllou

Abstract

The aim of the present thesis was the development of pottery variability in central Epirus during the Bronze and Early Iron Age using as main methodological tool macroscopic examination, recording and organization of material types and categories. Additionally, through the analysis with thin section petrography, which represents the first archaeometric study of prehistoric pottery from Epirus, we studied microscopically the  pottery fabrics from which local vases were made in order to identify similarities and differences between them, as well as to discuss the use or not of local sources. On a second level, through the synthesis of data from unpublished and published sites an attempt to reconstruct the mode of pottery production and consumption framework was made. The presentation of the mode of pottery production was based on standardization parameters (in terms of shape, fabrics, construction technology and decorative methods), labor investment and skill. The study of consumption was summarized in three questions: What kind of pottery was consumed (pottery categories and shapes), by whom and on what occasion? Finally, we tried to date the different pottery groups based on stratigraphic sequences, radiocarbon and typological comparisons. Handmade pottery was not abandoned by the inhabitants of Epirus  throughout the Bronze and Early Iron Age. The organization of production changed after the introduction of matt-painted pottery. In the transition from the Bronze Age to the Early Iron Age was observed enrichment of material culture. There was not a time of decline and isolation but a period of prosperity, progress and development.

Contents

ΤΟΜΟΣ Ι

Εισαγωγή [6]

1. Η έρευνα και τα συστήματα ταξινόμησης της προϊστορικής κεραμικής της Ηπείρου [6]
2. Το θεωρητικό πλαίσιο της μελέτης  [15]
3.  Η εξέταση της χειροποίητης κεραμικής από την κεντρική Ήπειρο  [19]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Οι θέσεις της Εποχής Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου στην Κεντρική Ήπειρο

1.1. Εισαγωγή [24]

1.2. Η γεωγραφία της κεντρικής Ηπείρου [25]

1.2.1. Η γεωγραφία του λεκανοπεδίου [27]
1.2.2. Η γεωγραφία της ορεινής ενδοχώρας [27]

1.3. Οι θέσεις στο λεκανοπέδιο [28]

1.3.1. Δωδώνη [28]
1.3.1.1. Η αρχαιολογική έρευνα και η στρωματογραφία του Ιερού [28]
1.3.1.2. Τα προϊστορικά κατάλοιπα στη Δωδώνη [32]
1.3.1.2.Ι. Χώρος Ι [33]
1.3.1.2.ΙΙ. Χώρος ΙΙ [35]
1.3.2. Επισκοπή Σερβιανών [41]
1.3.3. Καστρίτσα [42]
1.3.4. Κάστρο Ιωαννίνων [45]
1.3.5. Κρύα [46]
1.3.5.1. Η στρωματογραφία και οι φάσεις του οικισμού [49]
1.3.5.1.Ι. Κρύα Ι [50]
1.3.5.1.ΙΙ. Κρύα ΙΙ [52]
1.3.6. Νεοχωρόπουλο [53]

1.4. Η ορεινή ενδοχώρα [54]

1.4.1. Βίτσα [54]
1.4.2. Ελαφότοπος [55]
1.4.3. Καλπάκι [56]
1.4.4. Κάτω Κόνιτσα [56]
1.4.5. Κάτω Πεδινά [56]
1.4.6. Λιατοβούνι [56]
1.4.6.1. Η στρωματογραφία και οι φάσεις του οικισμού [59]
1.4.6.1.Ι. Λιατοβούνι Ι [61]
1.4.6.1. ΙΙ. Λιατοβούνι ΙΙ [62]
1.4.6.1.ΙΙΙ. Λιατοβούνι ΙΙΙ [63]
1.4.7. Μαζαράκι [63]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Κεραμική [65]

2.1. Η διαμόρφωση της τυπολογίας της κεραμικής: οι ιδιότητες των αγγείων  [65]

2.1.1. Μορφολογικά χαρακτηριστικά [66]

Ι.1. Σχήμα [66]
Ι.2. Μέγεθος [67]

2.1.ΙΙ. Τεχνολογικά χαρακτηριστικά [68]

ΙΙ.1. Η κεραμική ύλη [68]
ΙΙ.2. Οι τεχνικές κατασκευής των αγγείων [68]
ΙΙ.3. Η επεξεργασία της επιφάνειας [69]
ΙΙ.4. Η όπτηση [71]
ΙΙ.5. Το χρώμα [72]
ΙΙΙ. Η διακόσμηση [73]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Τυπολογία [75]

3.1. Το δείγμα: Προβλήματα και δυνατότητες [75]

3.2. Η διαμόρφωση της τυπολογίας. Προβλήματα [78]

3.3. Κεραμικές ύλες και τεχνικές κατασκευής [80]

3.4. Η διακόσμηση [82]

3.4.1. Πλαστική [82]
3.4.2. Εμπίεστη [84]
3.4.3. Εγχάρακτη [84]
3.4.4. Γραπτή [84]

3.5. Κεραμικές κατηγορίες [85]

3.6. Τυπολογία [93]

Ι. Κλειστά αγγεία [95]
Ι.1. Το στόμιο [95]
Ι.2. Το χείλος [95]
Ι.3. Το σώμα [96]
Ι.4. Η βάση [96]
Ι.5. Λαβές-αποφύσεις [97]
ΙΙ. Ανοιχτά αγγεία [98]
ΙΙ.1. Το στόμιο [98]
ΙΙ.2. Το χείλος [99]
ΙΙ.3. Το σώμα [99]
ΙΙ.4. Η βάση [100]
ΙΙ.5. Λαβές-αποφύσεις [100]
ΙΙΙ. Πώμα [102]
IV. Στέλεχος [103]

3.7. Οι τύποι των αγγείων [103]

1. Κλειστά αγγεία [103]
Σχήμα ΚΙ [103]
Τύπος ΚΙ 1 [103]
Τύπος ΚΙ 2 [105]
Σχήμα ΚΙΙ [106]
Σχήμα ΚΙΙΙ [106]
Τύπος ΚΙΙΙ 1[107]
Τύπος ΚΙΙΙ 2 [107]
Σχήμα KIV [109]
Σχήμα KV [109]
Τύπος KV 1 [109]
Τύπος KV 2 [110]
Τύπος KV 3 [110]
Τύπος KV 4 [111]
Τύπος KV 5 [112]
Τύπος KV 6 [112]
Σχήμα KVΙ [113]
Σχήμα KVΙΙ [114]
Σχήμα KVΙΙΙ [115]
Σχήμα ΚΙΧ [115]
Σχήμα ΚΧ [115]
Σχήμα ΚΧΙ [116]
2. Ανοιχτά αγγεία [117]
Σχήμα ΑΙ [117]
Τύπος ΑΙ 1 [117]
Τύπος ΑΙ 2 [118]
Τύπος ΑΙ 3 [119]
Τύπος ΑΙ 4 [120]
Τύπος ΑΙ 5 [121]
Τύπος ΑΙ 6 [122]
Σχήμα ΑΙΙ [122]
Σχήμα ΑΙΙΙ [123]
Τύπος ΑΙΙΙ 1 [123]
Τύπος ΑΙΙΙ 2 [125]
Σχήμα AIV [125]
Τύπος  AIV 1 [125]
Τύπος AIV 2 [126]
Τύπος AIV3 [127]
Σχήμα AV [128]
Σχήμα AVΙ [129]
Τύπος AVΙ 1 [129]
Τύπος AVΙ 2 [129]
Σχήμα AVΙΙ [130]
Σχήμα AVΙΙΙ [132]
Τύπος AVΙΙΙ 1 [132]
Τύπος AVΙΙΙ 2 [134]
3. Μαγειρικά αγγεία [135]
Σχήμα ΜΙ [135]
Σχήμα ΜΙΙ [136]
Σχήμα ΜΙΙΙ [137]
Σχήμα ΜIV [138]
4. Αποθηκευτικά αγγεία [139]
Σχήμα ΑΠ Ι [139]
Τύπος ΑΠΙ 1 [139]
Τύπος ΑΠΙ 2 [140]
Τύπος ΑΠΙ 3 [140]
Σχήμα ΑΠΙΙ [141]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Το ζήτημα της οργάνωσης της κεραμικής παραγωγής στη χειροποίητη κεραμική της κεντρικής Ηπείρου [143]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ [143]

Α. Τυποποίηση [144]

Ι.1. Η τυποποίηση στα σχήματα των αγγείων [145]
Ι.2. Η τυποποίηση στην κεραμική ύλη [151]
Ι.3. Η τυποποίηση στην τεχνολογία κατασκευής [153]
Ι.4. Η τυποποίηση στις διακοσμητικές μεθόδους [156]
ΙΙ.  Επένδυση χρόνου [157]
ΙΙΙ.  Δεξιοτεχνία [159]
IV. Συμπεράσματα [160]

Β. Ανιχνεύοντας το χαρακτήρα των εγκαταστάσεων στην κεντρική Ήπειρο της εποχής του Xαλκού και Πρώιμης Εποχής Σιδήρου [165]

Ι. Μορφή και μέγεθος οικισμών [171]
ΙΙ. Η κεραμική παραγωγή [175]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Το ζήτημα της χρονολόγησης της χειροποίητης κεραμικής της κεντρικής Ηπείρου [182]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Το ζήτημα της κατανάλωσης της χειροποίητης κεραμικής της κεντρικής Ηπείρου [203]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: “Περί των φαύλων και προχείρων…” [211]

ΤΟΜΟΣ ΙΙ

Συντομογραφίες [221]
Βιβλιογραφία [223]
Παράρτημα Ι [260]
Λεζάντες γραφημάτων [310]
Λεζάντες πινάκων [311]
Λεζάντες σχεδίων [315]
Λεζάντες εικόνων [316]
Πίνακες [320]
Σχέδια [380]
Εικόνες [389]
Παράρτημα ΙΙ: Ψηφιακός δίσκος με ΒΔ