Luigi Pernier: direttore “pel bene e l’avvenire”

Stefania Berutti Annuario della Scuola Archeologica di Atene e delle Missioni Italiane in Oriente LXXXVII (2009) [2010]: 69-77.

Περίληψη

H γέννηση της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών τοποθετείται σε μια δύσκολη περίοδο και από την ιστορική άποψη της ιταλικής στρατιωτικής συμμετοχής στην ανατολική Μεσόγειο και από την περισσότερο πολιτική των ακαδημαϊκών βυζαντινισμών και μιας πολύπλοκης γραφειοκρατίας. Οι βασικοί σταθμοί της γένεσης αυτής συμπεριλαμβάνουν προσωπικότητες που δημιούργησαν την ιστορία της ιταλικής αρχαιολογίας και είχαν ουσιαστική συμμετοχή στη διεθνή αρχαιολογία, όπως ο Luigi Pernier: πρώτος Διευθυντής της Σχολής που η αρχαιολογική αρχαιολογία τον συνδέει με τις ανασκαφές του Μινωικού ανακτόρου της Φαιστού. Γύρω από τη μορφή του Pernier κινούνται ο Federico Halbherr και ο Domenico Comparetti, οι φημισμένοι πάτρωνες της νεαρής Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, πρωταγωνιστές της ιταλικής πολιτιστικής σκηνής εκείνων των χρόνων: ακολουθώντας την αλληλογραφία τους και τα επίσημα έγγραφα μπορεί να διαγραφεί ένα δίκτυο που αγκαλιάζει τα κυριότερα Αρχαιολογικά Μουσεία της χερσονήσου (από τη Φλωρεντία μέχρι το Παλέρμο, από τη Βενετία στη Ρώμη) και φτάνει και στις αποικίες της Αφρικής (Κυρήνη και Τριπολιτανία). Ο Pernier είναι λοιπόν Διευθυντής “pel bene e l’avvenire”, όπως γράφει σε μια θλιμμένη επιστολή ο Comparetti, και όχι χωρίς πολιτικά και γραφειοκρατικά μπερδέματα κατορθώνει να βάλει τα θεμέλια της Σχολής των Αθηνών αποδεικνύοντας ότι είναι αληθινός πρεσβευτής της ιταλικής αρχαιολογίας, που ζωντάνευε τότε από το ζήλο των πρωτοπόρων (ανάμεσά τους πέρα από τον Halbherr, οι Paolo Orsi, Carlo Anti, Antonio Taramelli). H επιστημονική του ικανότητα και ο ριψοκίνδυνος και συγχρόνως συνετός χαρακτήρας του εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα από τον Luigi Adriano Milani που τον ορίζει διάδοχό του στη Διεύθυνση του Αρχαιολογικού Μουσείου της Φλωρεντίας. Εδώ ανοίγεται μια δεύτερη φάση της επιστημονικής και της ανθρώπινης εμπειρίας του Pernier, Διευθυντή και Εφόρου στην Τοσκάνη τα αβέβαια χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Τρίτη φάση θα τον βρει ξανά Διευθυντή, αυτή τη φορά στην Κρήτη, στην Ιταλική Αρχαιολογική Αποστολή. Εδώ θα περατώσει τη δημοσίευση των ανασκαφών της Φαιστού, που ήταν το πρώτο εγχείρημά του σε ελληνικό έδαφος, καθώς και τις λεπτές εργασίες συντήρησης. Η καριέρα του Luigi Pernier θα διακοπεί απότομα από μια ξαφνική αδιαθεσία στη Ρόδο, στην Ελλάδα του, ίσως ακριβώς λόγω της έντονης ζωής αρχαιολόγου πεδίου και ερευνητού, πάντα σε ταξίδι.