Δαίδαλος. Στα ίχνη του μυθικού τεχνίτη

Στέλλα Μανδαλάκη (επιμέλεια)

Πόλη: Ηράκλειο

Έτος: 2019

Εκδότης: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού & Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Περιγραφή: Μαλακό εξώφυλλο, 271 σ., πολυάριθμες ασπρόμαυρες και έγχρωμες εικόνες, 21,2 x 28 εκ.

Περίληψη

Το 2018 πραγματοποιήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου ένας θεματικός κύκλος αφιερωμένος στην ανάδειξη καινοτόμων τεχνικών σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας κατά την αρχαιότητα, καθώς και στη διαμόρφωση διαύλων επικοινωνίας της αρχαίας τέχνης με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Ο θεματικός κύκλος πήρε το όνομα του μυθικού τεχνίτη Δαίδαλου, ο οποίος μεγαλούργησε στο ανακτορικό περιβάλλον της Κνωσού, αποτελώντας το πρότυπο της επινοητικότητας και της καινοτομίας, στοιχεία που καθορίζουν την ιδιαίτερη ανάπτυξη των τεχνών στους αρχαίους πολιτισμούς της Κρήτης και δικαιώνουν τη φήμη των αρχαίων Κρητών ως επιδέξιων τεχνιτών. Κεντρικό γεγονός της ενότητας αποτέλεσε από την αρχή της σύλληψής της η παρουσίαση αρχαιολογικής περιοδικής έκθεσης με αντικείμενο τα καινοτόμα τεχνολογικά επιτεύγματα κατά την περίοδο ακμής του μινωικού πολιτισμού και ειδικότερα τη δεύτερη χιλιετία π.Χ., στόχος που σήμερα ολοκληρώνεται. Διακόσια εξήντα επτά αρχαία έργα, τα περισσότερα από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό, τεκμηριώνουν το αφήγημα της πρώτης μεγάλης περιοδικής έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, από το 2014 που άνοιξε τις πύλες του ξανά σε πλήρη ανάπτυξη μετά από το κοπιώδες έργο της επανέκθεσης των μόνιμων Συλλογών του. Οι περισσότερες τεχνολογικές καινοτομίες κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. συνδέθηκαν από τη μεταγενέστερη φιλολογική παράδοση με τη μορφή του ευρηματικού και πρωτοπόρου τεχνίτη Δαίδαλου, στον οποίο αποδίδονται έργα μοναδικής ευφυούς σύλληψης. Ακολουθώντας τα ίχνη της δράσης της εμβληματικής αυτής φυσιογνωμίας, παρουσιάζονται καινοτόμες πρακτικές και σημαντικά επιτεύγματα στην κατασκευή των πήλινων αγγείων, στη βελτίωση του εργαλειακού εξοπλισμού του ξυλουργού και του λιθοξόου, στην εξέλιξη της ναυπηγικής, στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, στην ανάπτυξη της οικοδομικής τέχνης, της λιθοτεχνίας, της σφραγιδογλυφίας και της χρυσοχοΐας, στη συναρμογή διαφορετικών πολύτιμων υλών, στην οπλουργία, στην ξοανοποιία και στη δημιουργία της πλαστικής σε μεγάλη κλίμακα. Η χρήση του κεραμεικού τροχού και η επινόηση της περιστροφικής κίνησης γενικότερα, η εμφάνιση του μεγάλου πριονιού και ιδίως του τρυπανιού σε ποικίλες εφαρμογές, η λάξευση της τοιχοδομίας, η ανέγερση σύνθετων αρχιτεκτονικών κατασκευών και η χρήση του ιστιοφόρου πλοίου είναι μερικά μόνο από τα επιτεύγματα του Δαίδαλου που επηρέασαν ποικίλες πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Περιεχόμενα

Χαιρετισμός Γενικής Γραμματέως του ΥΠ.ΠΟ.Α. [9]
Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη

Πρόλογος [10-11]
Στέλλα Μανδαλάκη

Α. Δοκίμια

Daedalos – Man or myth? [14-22]
Doniert Evely

Artistic and technological innovation in Minoan pottery [24-31]
Carl Knappett

Minoan seal engraving: An art in miniature [32-47]
Olga Krzyszkowska

Ένας θαυμαστός καινούριος κόσμος. Ο καινοτόμος χαρακτήρας της μινωικής αρχιτεκτονικής [48-61]
Κλαίρη Παλυβού

Ο Δαίδαλος και το χοροστάσι της Αριάδνης [62-70]
Στέλλα Μανδαλάκη

Ναυπηγική και ναυσιπλοΐα: Τεχνολογία, τεχνογνωσία και τεχνικές στο Αιγαίο της Εποχής του Χαλκού [72-88]
Δευκαλίων Μανιδάκης
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ

«Καλόν δαίδαλον»: από το ειδώλιο στο είδωλο [90-101]
Δημήτρης Σφακιανάκης

Β. Κατάλογος

Ο μύθος [104-111]

Η χρήση του κεραμεικού τροχού στη μινωική αγγειοπλαστική [112-121]

Εργαλεία ξυλουργικής και λιθοξοΐας [122-147]

Ναυπηγική και ναυσιπλοΐα [148-155]

Ο καινοτόμος χαρακτήρας της μινωικής αρχιτεκτονικής [156-171]

Τεχνολογίες κατασκευής λίθινων αγγείων [172-186]

Σφραγιδογλυφία, χρυσοχοΐα, οπλοποιία [188-213]

Κίνηση και μέγεθος στη μινωική ανθρωπομορφική πλαστική [214-231]

Η «Δαιδαλική» πλαστική της Κρήτης [232-259]

Βιβλιογραφία [260-270]
Συντομογραφίες [271]