Μυκηναϊκή Αρκαδία. Αρχαιολογική και τοπογραφική θεώρηση

Ελένη Σαλαβούρα

Πόλη: Αθήνα

Έτος: 2015

Εκδότης: HOROS. Η Μεγάλη Βιβλιοθήκη

Περιγραφή: Μαλακό εξώφυλλο, 697 σ., πολυάριθμες ασπρόμαυρες εικόνες, 1 ένθετος χάρτης, 24 x 17,2 εκ.

Από τον πρόλογο

Ο μυκηναϊκός πολιτισμός και τα επιτεύγματά τον συνδέονται κατά κύριο λόγο με τις πεδινές και παράκτιες περιοχές. Το πλεόνασμα της παραγωγής και το εμπόριο οδήγησαν στη συγκρότηση ισχυρών κέντρων εξουσίας. Τί συμβαίνει όμως στην ορεινή, μεσόγεια χώρα της Πελοποννήσου; Σε όλα τα βασικά εγχειρίδια μυκηναϊκών σπουδών η Αρκαδία αντιμετωπίζεται ως μια αραιοκατοικημένη και σε μεγάλο βαθμό αποκομμένη περιοχή, στην οποία τα ρεύματα του μυκηναϊκού κόσμου φτάνουν με σχετική καθυστέρηση. Είναι πράγματι έτσι και σε ποιό βαθμό; Κρίνοντας από τη μεταγενέστερη ιστορία, η ίδια η θέση της Αρκαδίας, ανάμεσα στα ισχυρά πελοποννησιακά «κράτη», προκαθορίζει και τη μοίρα της. Στην υστεροελλαδική Αργολίδα, Μεσσηνία και Λακωνία άκμασαν ανακτορικά κέντρα. Οι έρευνες των τελευταίων δεκαετιών στη δυτική και βορειοδυτική Πελοπόννησο, αλλά και ευρύ¬τερα στη λεγόμενη «περιφέρεια» ανασκεύασαν την εικόνα και απέδειξαν την ύπαρξη εύρωστων εγκαταστάσεων και σημαντικών τοπικών κέντρων και στον εξωανακτορικό κόσμο. Ποιά είναι όμως η κατάσταση στην καρδιά της Πελοποννήσου; Η παρούσα μελέτη είναι μια απόπειρα για την ανασύνθεση της εικόνας της μυκηναϊκής Αρκαδίας με βάση τα αρχαιολογικά και τοπογραφικά δεδομένα, τέσσερις και πλέον δεκαετίες μετά τη συστηματική έρευνα τον R. Howell (BSA 1970) στον ίδιο χώρο.

Περιεχόμενα

Περιεχόμενα [ix-xiv]
Σημείωμα [xv]
Πρόλογος [xvii-xx]
Συντομογραφίες [xxi]

I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α. Η διάρθρωση της μελέτης [3-4]
Β. Τα γεωγραφικά και χρονολογικά όρια [4-8]
Γ. Η μέθοδος της μελέτης [8-10]
Δ. Τα προβλήματα της έρευνας [11-13]
Πίνακας I: Χρονολογικός πίνακας της Ύστερης Εποχής του Χαλκού [14]

II. Η ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ

III. ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Α. Συνολική θεώρηση [25-28]
Β. Θεώρηση κατά τόπους [28-41]
Γ. Κλίμα [42]
Δ. Οικονομία [42-52]

IV. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΘΕΣΕΩΝ
A. Στυμφαλία-Φενεατική [65-85]
Β. Ανατολική Αρκαδία [86-159]
Γ. Νότια Αρκαδία [160-179]
Δ. Δυτική Αρκαδία [180-226]
Ε. Βόρεια Αρκαδία [227-240]

V. ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
A. Οικιστικό πλέγμα [243-271]
B. Οικιστικά κατάλοιπα [271-273]
Γ. «Οχυρές» θέσεις [273-278]
Δ. Αποστραγγιστικά έργα [278-290]
Πίνακας II: Κατάλογος ΥΕ θέσεων σε αντιστοιχία με τις περιόδους κατοίκησης [291-292]

VI. «ΙΕΡΑ» ΚΑΙ ΠΡΩΙΜΕΣ ΛΑΤΡΕΙΕΣ
Α. Μυκηναϊκά ευρήματα σε ιερά των ιστορικών χρόνων [295-304]
Β. Ο βωμός τέφρας του Λυκαίου όρους [304-310]
Γ. Πρώιμες λατρείες της Αρκαδίας [310-324]
Επίμετρο: Σφραγιδόλιθος Φιγάλειας [325-326]

VII. ΤΑΦΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
Α. Θολωτοί τάφοι [329-333]
Β. Θαλαμοειδείς τάφοι [332-338]
Γ. Υβριδικοί θαλαμοειδείς [338-339]
Δ. Θαλαμοειδείς που μιμούνται θολωτούς [339-348]
Ε. Θαλαμοειδείς με στεγασμένο δρόμο [348-354]
ΣΤ. Φρεατοειδείς τάφοι [354-358]
Ζ. Κιβωτιόσχημοι [358-359]
Η. Απλοί λάκκοι και λακκοειδείς [359-363]
Θ. Ταφές σε πίθους [363]
I. Ταφές σε σπήλαιο [363-364]
ΙΑ. Το «Νεκυιομαντείο» του Παλαιοκάστρου [364-369]
ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ
IB. Καύσεις [370-378]
ΙΓ. Ταφές Πολεμιστών [378-387]
ΙΔ. Επίμετρο: Προϊστορικοί τύμβοι στην Αρκαδία; [387-397]

VIII. ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ – ΕΙΔΩΛΙΑ
Α. Κεραμεική από επιφανειακές έρευνες [401-405]
Β. Κεραμεική από ανασκαφές [405-482]
Γ. Ειδώλια [482-489]

IX. ΜΕΤΑΛΛΙΝΑ – ΛΙΘΙΝΑ [491-533]
Α. Όπλα [493-506]
Β. Εργαλεία [506-513]
Γ. Κοσμήματα [516-531]
Δ. Λίθινα [531-533]

Χ. ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ
Παράρτημα I: Η Αρκαδία και οι γραπτές πηγές των προϊστορικών και πρώιμων ιστορικών χρόνων [555-572]
Παράρτημα II: Χερσαίες επικοινωνίες κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού [573-612]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ [613-663]
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ [665-679]
ΠΕΡΙΛΗΨΗ – SUMMARY [681 -698]
ΧΑΡΤΗΣ ΕΝΘΕΤΟΣ