Το Ιδαίο Αντρο. Ιερό και μαντείο (3 τόμοι)

Γιάννης Σακελλαράκης & Έφη Σαπουνά - Σακελλαράκη

Πόλη: Αθήνα

Έτος: 2013

Εκδότης: Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία

Σειρά: Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 279-281

Περιγραφή: Μαλακό εξώφυλλο, 3 τόμοι (A: 269 σ., B: 317 σ., Γ: 157 πίν.), 28x21,2 εκ.

Από τον πρόλογο

Δεν μπορεί να είναι συνηθισμένος ο πρόλογος για μια κρητική σπηλιά, αν αυτή είναι «the most important cave sanctuary in Ιron Αge Crete» κατά τον Sir John Boardman, μια σπηλιά που χρησιμοποιήθηκε συνεχώς για 5.000 περίπου χρόνια, από την Ύστερη Νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Ο λόγος, που εκφράστηκε σε ένα άρθρο για την τελευταία ανασκαφή στους New York Times, ότι το Ιδαίο Άντρο είναι «η Βηθλεέμ της αρχαιότητας», ή ότι είναι για την ιστορία της Κρήτης ό,τι είναι για τη φυσική ιστορία της Αμερικής το Gran Canyon ίσως δεν είναι υπερβολικός, καθώς διατυπώθη­κε από έναν επιφανή ξένο ελληνιστή, τον Η. Thompson. Ο Η. Thompson γνώριζε βέβαια ότι στο Ιδαίο Άντρο συναντήθηκαν με το ελληνικό πνεύμα πολλά ξένα, σημαντικά ιδεολογικά, ρεύματα. Γνώριζε επίσης ότι στη δεύ­τερη χιλιετία π.Χ. ο αθάνατος Ολύμπιος Δίας ενώθηκε στην Κρήτη με τον Μινωίτη ετήσια θνήσκοντα και αναγεννώμενο θεό της Βλάστησης, και έτσι προέκυψε ο μοναδικός Κρηταγενής Δίας, ο Ιδαίος Δίας. Και ακόμη ο Η. Thompson γνώριζε ότι στα Γεωμετρικά χρόνια, τον 9ο και 8ο αι. π.Χ., η Κρήτη πρωτοπόρησε στην επαφή με την Ανατολή και την Αίγυπτο, όπως και στα Μινωικά χρόνια, γι’ αυτό και στην Κρήτη άνθησε νωρίτερα ο λεγόμενος ανατολίζων ρυθμός του 7ου αι. π.Χ., ο ρυθμός που οδήγησε στην άνθηση της τέχνης της αρχαϊκής Ελλάδας και αμέσως μετά στη μέγιστη ακμή της κλασικής.

Ο αναγνώστης, λοιπόν, αντιλαμβάνεται ίσως, γιατί το Ιδαίο Άντρο χαρακτηρίστηκε «η Βηθλεέμ της αρχαιότητας» και η Ίδη της αρχαιότητας «κρητικός Όλυμπος». Μπορεί επομένως να φανταστεί τον παλμό όλων των συντελεστών της ανασκαφής, που έφθασαν τον αριθμό 100, για τις ποικίλες ανάγκες, από την ασφάλεια μέχρι τον ηλεκτροφωτισμό του σπηλαίου, στο ύφος των 1.538 μ. στον Ψηλορείτη, με την ανεύρεση καθημερινά κάποιων δεκάδων εκατοντάδων αφιερωμάτων, χιλιάδων στα τέσσερα χρόνια αλλά και αργότερα: Πολυπληθή ήταν τα ευρήματα από τον πολύτιμο χρυσό μέχρι και τον ευτελή πηλό. Πολλοί από τους ποικίλους συνεργάτες ομολογούν ακόμη και σήμερα ότι αυτές ήταν οι ευτυχέστερες μέρες της ζωής τους.

Περιεχόμενα

Α΄ ΤΟΜΟΣ

Σημείωμα Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη [15]
Πρόλογος Γιάννη Σακελλαράκη [17]

Α. Ο ΜΥΘΟΣ [21] 

I. Η ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ – ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ [21]
II. Ο ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ, ΤΗΣ ΑΝΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑ [28]  

Β. Η ΘΕΣΗ [35] 

I. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ – ΔΑΣΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ [38]
II. ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΠΗΛΑΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ [54]
III. ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΝΙΔΑΣ ΣΤΟ ΙΔΑΙΟ ΆΝΤΡΟ [68]  

Γ. Η ΑΝΑΣΚΑΦΗ [75]

I. ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ [75]
II. Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΛΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ TON HALBHERR [78]
III. Ο FEDERICO HALBHERR ΣΤΟ ΙΔΑΙΟ ΑΝΤΡΟ [89]
IV. OI ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΞΑΝΘΟΥΔΙΔΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ [99]
V. ΟΙ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΣΥΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΑΙΟΥ ΑΝΤΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ [104]

Δ. Η ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΑΚΕΛΛΑΡΑΚΗ [106]

I. Η ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΣΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ [110]
ΙΙ. Η ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ [164]

Ε. Η ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ [166]

I. ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ [167]
II. ΜΙΝΩΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ [168]
III. ΜΕΤΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ [170]
IV. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ [171]
V. ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ [174] 

ΣΤ. Η ΛΑΤΡΕΙΑ [176]

I. ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΛΑΤΡΕΥΟΝΤΑΝ [176]
II. ΙΕΡΑΤΕΙΟ [199]
III. ΜΥΣΤΗΡΙΑ [202]
IV. ΜΥΗΣΗ [208]
V. ΚΥΡΙΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ [214]
VI. ΜΑΝΤΙΚΗ – ΕΥΧΕΣ – ΚΑΤΑΡΕΣ [250]
VII. ΑΝΑΘΗΜΑΤΑ – ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ – ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ – ΤΑΜΑΤΑ [260]

Η ανάπτυξη του Ιδαίου Άντρου και του Ψηλορείτη στους Ύστερους χρόνους [265]

Β΄ ΤΟΜΟΣ

Ζ. ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ [9]

Ι. ΤΑ ΠΗΛΙΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ [11]

II. ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

III. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΛΙΘΟ, ΟΡΕΙΑ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟ, ΓΥΑΛΙ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟ [149]

IV. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΦΑΓΕΝΤΙΑΝΗ [157]

V. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΟΣΤΟ ΚΑΙ ΕΛΕΦΑΝΤΟΔΟΝΤΟ [108]

VI. ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ [202]

VII. OΙ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ [241]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [251]

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ [289]

Γ΄ ΤΟΜΟΣ

ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ [1-157]