Μαγειρεύοντας ως Μινωίτες
Jerolyn E. Morrison, Καθημερινή, 13.07.2018
Η γαστρονομία είναι ένα θαυμάσιο εργαλείο για να κατανοήσουμε κάθε πολιτισμό. Για να καταλάβουμε τη μινωική κουζίνα, πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας σε δύο πράγματα: στον τόπο και στους ανθρώπους. Ανομοιογενής και ετερόκλητος ο πρώτος, δυναμικοί και δραστήριοι οι δεύτεροι. Η εικόνα που έχουμε για το σήμερα λειτουργεί σαν πυξίδα για το παρελθόν. Είναι το κλειδί για να καταλάβουμε τον μινωικό πολιτισμό.
Ο πληθυσμός της Κρήτης διαφέρει απ’ αυτόν της Μεσογείου. Η Μεγαλόνησος περιβάλλεται από δύο θάλασσες (μία στον Βορρά, μία στον Νότο), ενώ τρεις οροσειρές διατρέχουν την εύφορη γη της. Η υψομετρική διαφορά ανάμεσα στη θάλασσα από τη μία και στις κορυφές των βουνών, στα οροπέδια και στις απόκρημνες δασωμένες πλαγιές από την άλλη, σε συνδυασμό με τον ΒΔ-ΝΑ προσανατολισμό του νησιού στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, εξηγεί τις πολλαπλές κλιματολογικές ζώνες και την εντυπωσιακή βιοποικιλότητα. Η Κρήτη φημίζεται για τα άφθονα αγριόχορτα, τα βότανα και τα μανιτάρια της. Το τοπίο συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της κρητικής κουζίνας, αλλά εξίσου σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι άνθρωποι.
Κατά μία έννοια, η Κρήτη συνορεύει τόσο με την ηπειρωτική Ελλάδα, τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, όσο και με τη Νότια Ανατολία, τη Λιβύη και την Αίγυπτο. Η γεωγραφική συγγένεια με τόσο διαφορετικούς πολιτισμούς συνέτεινε στο να δημιουργηθεί μια κοσμοπολίτικη κουλτούρα στο νησί. Κάθε λαός που ερχόταν στο νησί κουβαλούσε την παράδοσή του. Οι Κρητικοί είναι επινοητικοί, δημιουργικοί και συναισθηματικοί. Πιστεύουν στην οικογένεια, στην κοινότητα και στη φύση. Έχουν στενή σχέση με τη θάλασσα, το βουνό ή και με τα δύο. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι δεν έχουν ταξιδέψει ιδιαίτερα, ούτε καν στο ίδιο το νησί, παρ’ όλα αυτά κάθε οικογένεια έχει τουλάχιστον ένα μέλος που μένει ή έμενε στο εξωτερικό ή που έχει παντρευτεί κάποιον που δεν κατάγεται από την Κρήτη. Πολλοί είναι και οι κάτοικοι του νησιού που γεννήθηκαν αλλού: σε άλλα μέρη της Ελλάδας, στην Ευρώπη, στη Βόρεια ή στη Νότια Αμερική, στην Ασία, στη Ρωσία, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στην Αφρική, στην Εγγύς και στη Μέση Ανατολή. Αρκετοί είναι και αυτοί που έρχονται εδώ για να σπουδάσουν, να δουλέψουν ή απλώς για να ξεφύγουν από έναν κόσμο που θέλουν να αφήσουν πίσω τους. Οι άνθρωποι που εγκαθίστανται μόνιμα στην Κρήτη γίνονται κομμάτι της. Αφήνουν τη σφραγίδα τους, η οποία συχνά επηρεάζει και τη γαστρονομία. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει χιλιάδες χρόνια τώρα.
Σχόλια
Παρακαλούμε τα σχόλιά σας να είναι στα Ελληνικά (πάντα με ελληνικούς χαρακτήρες) ή στα Αγγλικά. Αποφύγετε τα κεφαλαία γράμματα. Ο Αιγεύς διατηρεί το δικαίωμα να διαγράφει εκτός θέματος, προσβλητικά, ανώνυμα σχόλια ή κείμενα σε greeklish.