Προϊστορικές τεχνικές και μέθοδοι κατεργασίας του λίθου (Μέρος Β´)
Χρήστος Ματζάνας, Αρχαιολογία & Τέχνες, 29-04-2013
Στο πρώτο μέρος του άρθρου, παρουσιάστηκε η κωδικοποίηση των τεχνικών και μεθόδων που αφορούν κυρίως στην κατεργασία του λίθου και η ταξινόμησή τους προκειμένου να δοθεί το πλαίσιο για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι συνέχιζαν να κατασκευάζουν λίθινα εργαλεία ή παρεμφερή αντικείμενα χρησιμοποιώντας τις προϊστορικές τεχνικές. Επίσης, παρουσιάστηκε ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν γενικότερα τα λίθινα προϊστορικά εργαλεία πριν και μετά την ανάπτυξη των επιστημονικών μεθόδων, στο πλαίσιο των αρχαίων αλλά και των παραδοσιακών κοινωνιών, και το πώς η γνώση αυτών των τελευταίων μέσω της εθνογραφικής γενικότερα προσέγγισης μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των διαφόρων πτυχών του υλικού και του πνευματικού πολιτισμού των παλαιότερων κοινωνιών.
Σχετικό παράδειγμα αποτελεί η τεχνική του συμπαγούς τρυπανιού. Απλή και πρακτική, γνώρισε μεγάλο φάσμα εφαρμογών. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε, ήδη από την Άνω Παλαιολιθική εποχή, για τη διάτρηση αντικειμένων, κυρίως κοσμημάτων από λίθο, οστό, δόντι, φίλντισι και σεντέφι ή μάργαρο. Στο τέλος της Προϊστορίας και κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας χρησιμοποιήθηκε στην κατεργασία των σφραγιδόλιθων, ενώ στα Παλαιοχριστιανικά χρόνια το τρυπάνι χρησιμοποιείται περισσότερο από ποτέ άλλοτε στη γλυπτική για την κατασκευή των γνωστών «κεντητών» ή «δαντελωτών» κιονόκρανων με τη μέθοδο της υποσκαφής όπως και άλλων έργων τέχνης. Άλλωστε, ο Πολυδεύκης αναφέρει το τρύπανο και την αρίδα ανάμεσα στα σύνεργα του χτίστη. Σχετική είναι επίσης η πιθανή έμμεση αναφορά από τον Ησύχιο στη διαδικασία σκλήρυνσης με βαφή (χάλκευσις) των τρυπάνων. Όπως είναι γνωστό, ο χάλυβας γίνεται ακόμα πιο σκληρός όταν πυρακτωθεί (750-900ο) και βυθιστεί απότομα σε κρύο νερό. Ο Όμηρος περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο την τύφλωση του Πολύφημου παραβάλλοντάς την με τον τρόπο που ο χαλκιάς βουτά το πυρωμένο σίδερο μέσα στο κρύο νερό για να το βάψει (ι 391-393).
Περισσότερα: http://archaiologia.gr
Σχόλια
Παρακαλούμε τα σχόλιά σας να είναι στα Ελληνικά (πάντα με ελληνικούς χαρακτήρες) ή στα Αγγλικά. Αποφύγετε τα κεφαλαία γράμματα. Ο Αιγεύς διατηρεί το δικαίωμα να διαγράφει εκτός θέματος, προσβλητικά, ανώνυμα σχόλια ή κείμενα σε greeklish.