Defining the regional characteristics of Final Neolithic and Early Bronze Age pottery in Attica (Τοπικά χαρακτηριστικά της κεραμικής της Τελικής Νεολιθικής και της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στην Αττική)
Margarita Nazou University College London (UCL) 2013
Περιγραφή: 1 τόμος, 448 σελίδες, έγχρωμες και ασπρόμαυρες εικόνες, σχέδια, χάρτες, 29.7x21 εκ.
Χώρα: Αγγλία
Επόπτης: Todd Whitelaw
Άλλοι επόπτες: Cyprian Broodbank, Andrew Bevan
Εξεταστική επιτροπή: Bill Sillar, Γιάννης Παπαδάτος
Περίληψη
Η Αττική βρίσκεται ανάμεσα σε προσδιορισμένες από την προηγούμενη αρχαιολογική έρευνα ηπεριωτικές και νησιωτικές αρχαιολογικές οντότητες και έχει παραδοσιακά αντιμετωπιστεί ως μια μεταβατική παραμεθοριακή περιοχή ανάμεσα στον «Ελλαδικό» και τον «Κυκλαδικό» πολιτισμό. Οι περισσότερες αναλύσεις των κοινωνικών και πολιτισμικών αλληλεπιδράσεων στο νότιο Αιγαίο έχουν έως τώρα υποθέσει έναν περιφερειακό ρόλο για την Αττική κατά την Τελική Νεολιθική (4.100-3.100 π.Χ.) και την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (3.100-2.000 π. Χ.). Αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη συστηματικής έρευνας των χαρακτηριστικών του υλικού πολιτισμού που έχει ανασκαφεί στις αρχαιολογικές θέσεις αυτών των περιόδων στην Αττική. Η κεραμική έχει ανασκαφεί σε μεγαλύτερη ποσότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα αρχαιολογικά ευρήματα από την Αττική, και η παρουσία της σε όλες τις ανασκαμμένες θέσεις μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε λεπτομερείς συγκρίσεις μεταξύ των θέσεων. Η διατριβή περιγράφει και παρουσιάζει με συστηματικό τρόπο μια μεγάλη ποσότητα κεραμικής της Τελικής Νεολιθικής και της Πρωτοχαλκής Ι-ΙΙ από την Αττική. Δύο έως τώρα αδημοσίευτα κεραμικά σύνολα στη νοτιοανατολική Αττική αποτελούν τις κυρίως μελέτες περίπτωσης: το Κόντρα Γκλιάτε (γνωστό και ως Κιάφα Θίτι) και η Μεταλλευτική Στοά 3 στο Θορικό. Τα χαρακτηριστικά και οι διαφορές αυτών των κεραμικών συνόλων καθορίζονται σε σχέση με το χρόνο και το χώρο, και διερευνώνται οι συσχετίσεις των πηλών, των σχημάτων και των τεχνικών της επιφάνειας των αγγείων. Επίσης, μικρότερα σύνολα κεραμικής από άλλες θέσεις της Τελικής Νεολιθικής (ΤΝ) και Πρωτοχαλκής (ΠΕΧ) στην Αττική και τα γειτονικά νησιά μελετήθηκαν με την ίδια μεθοδολογία, επιτρέποντας για πρώτη φορά λεπτομερείς συγκρίσεις: η Αγορά των Αθηνών, το σπήλαιο του Κίτσου, ο Θορικός, η Πλακαρή στην Εύβοια, η Κεφάλα στην Κέα και η Κολώνα στην Αίγινα. Η ανάλυση διερευνά τις σχέσεις της Αττικής με τις γειτονικές περιοχές, δηλαδή τη Βοιωτία, την Εύβοια, τις Κυκλάδες, το Σαρωνικό και τη βορειοανατολική Πελοπόννησο, και προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά της κεραμικής στις διάφορες θέσεις και περιοχές. Η διατριβή καταλήγει προτείνοντας μια ερμηνεία της κεραμικής παραγωγής και κατανάλωσης στην Αττική στην ΤΝ-ΠΕΧ ΙΙ.
Περιεχόμενα
List of figures [7]
List of Tables [9]
List of abbreviations [11]
Acknowledgements [12]
CHAPTER 1: INTRODUCTION [15]
CHAPTER 2: A CRITICAL REVIEW OF RESEARCH HISTORY AND THE POTENTIAL OF A NEW APPROACH TO THE STUDY OF POTTERY STYLE [26]
2.1. Summary of the archaeological evidence from Attica and the surrounding islands during the Final Neolithic and the Early Bronze Age [26]
The Final Neolithic or ‘Attica-Kephala’ culture (ca. 4100-3100 BC) [26]
The EB I period (ca. 3100-2650 BC) [33]
The EB II period (2650-2200/2150 BC) [36]
The end of the EB II period (2450/2350-2200/2150 BC): the ‘Lefkandi I-Kastri’ group and the transition to the EB III [39]
2.2. The problems of the current chronological and cultural schemes [43]
2.3. The potential of an alternative approach in the light of recent advances in theoretical archaeology [48]
2.4. A review of theoretical approaches to pottery styles and change and the approach pursued by the current study [51]
2.4.1. From time-space patterns to cultural processes: a review of previous approaches to pottery stylistic change in the study region [51]
2.4.2. The definition of ‘pottery style’ and current theoretical approaches to stylistic change in ceramics [55]
2.4.3. An appropriate research framework: the definition of ceramic stylistic traditions and change at the levels of the ‘community’ and the ‘region’ [63]
CHAPTER 3: RESEARCH METHODOLOGY [67]
3.1. Previous methods for the study of FN-EBA pottery from Attica and the surrounding islands [67]
3.2. Selection of case studies, sampling and data collection [70]
Selecting the Case Study Pottery Assemblages [70]
Sampling of Pottery from the Case Studies [74]
Data Collection [75]
3.3. Variables for investigation and recording methodology [77]
1. Ceramic Fabrics [78]
2. Vessel Forms [82]
3. Surface Treatment and Decoration [86]
CHAPTER 4: THE FN-EBA POTTERY FROM KONTRA GLIATE [88]
4.1. Introduction [88]
4.2. Site name and location, excavation and research history [89]
4.3. Stratigraphy: a summary of excavation data and previous research [91]
Estimating the size of the settlement during the FN-EBA [91]
The Middle Terrace FN-EBA deposits: stratigraphy and architecture [93]
Discussion [103]
4.4. The FN-EBA Pottery [106]
4.4.1. Presentation of the studied pottery sample: methodology [106]
4.4.2. Macroscopic fabric groups at Kontra Gliate; definitions and quantification [108]
4.4.3. Vessel forms at Kontra Gliate [121]
4.4.4. Surface treatments and decoration [147]
4.5. Stylistic variability in the Kontra Gliate FN-EB II pottery [162]
4.5.1. Contextualising the results of the typological study of the pottery within the stratigraphy of the Middle Terrace [162]
4.5.2. The Kontra Gliate fabrics, forms and surface treatment types through the FN-EB II periods [171]
4.5.3. FN-EB II pottery stylistic variability at Kontra Gliate: a synthesis [180]
CHAPTER 5: THE NEOLITHIC AND EARLY BRONZE AGE POTTERY FROM MINE 3 (THORIKOS) [191]
5.1. Introduction [191]
5.2. Excavation information on Mine 3 and previous research [194]
5.2.1. Excavation methods and stratigraphy [194]
5.2.2. Previous pottery recording strategies [199]
5.3. The recording methodology for the pottery studied from Mine 3 [204]
5.4. Macroscopic Fabric Groups at Mine 3; definitions and quantification [206]
5.5. Pottery forms [217]
5.6. Surface treatments / Decoration [232]
5.7. Stylistic variability in the Mine 3 FN-EB II pottery [239]
5.7.1. Dating the earliest mining activities at Thorikos: the contribution of the current pottery study [240]
5.7.2. The Mine 3 fabrics, forms and surface treatments through the FN-EB II [244]
5.7.3. FN-EB II pottery stylistic variability at Mine 3: a synthesis [250]
CHAPTER 6: THE SECONDARY CASE STUDIES: DEFINING THE FABRIC, FORM AND SURFACE TREATMENT/DECORATION TYPES [261]
6.1. Athens Agora [261]
6.2. Kitsos Cave [271]
6.3. Thorikos Velatouri [276]
6.4. Plakari [279]
6.5. Kephala [282]
6.6. Kolonna [286]
CHAPTER 7: ATTIC CERAMIC STYLES DURING THE 4TH AND 3RD MILLENNIA BC: REGIONAL TRADITIONS AND CONNECTIONS WITH NEIGHBOURING AREAS [297]
7.1. Comparing the case studies [297]
7.2. Attica’s ceramic styles in the broader Southern Aegean context [310]
7.3. Interpreting stylistic change: technological changes, economic and social interaction and cultural identity [323]
7.4. Summary of conclusions and suggestions for future research [326]
References [330]
Appendix 1: FN-EBA sites in Attica, Euboea, Makronisos, the Northern Cyclades and the Saronic islands [343]
Appendix 2: Photos of the pottery from Kontra Gliate and Mine 3 [371]
Appendix 3: Weight (gr.) and percentages of FN-EB II fabrics, forms and surface treatments in the case studies [427]
Appendix 4: Lists of context numbers on sherds from Mine 3 [439]
Appendix 5: Excavation and publication information on the secondary case studies and charts illustrating the samples studied from each site by context [440]