Μερικές σκέψεις για το τοπίο και τα μνημεία
Giorgos Vavouranakis, Monumenta, 28-12-2012
Το τοπίο σημαίνει αφενός ένα τμήμα της επιφάνειας της γης με συγκεκριμένα φυσικά και ανθρωπογενή χαρακτηριστικά, και αφετέρου το αντικείμενο της ανθρώπινης πρόσληψης του εν λόγω τμήματος. Είναι μέσον και ταυτόχρονα αποτέλεσμα της ανθρώπινης δράσης, διότι προσφέρει συγκεκριμένες δυνατότητες για την ανάπτυξή της, ενσωματώνοντας παράλληλα τις κοινωνικές αξίες που την καθοδηγούν. Δυστυχώς ο ορισμός αυτός καθιστά το τοπίο στατικό και παθητικό παρά τις αντίθετες προθέσεις του, διότι το αντιμετωπίζει ως αντι-κείμενο, δηλαδή ως οντότητα σαφώς διακριτή, η οποία άρα κείται απέναντι από τον άνθρωπο και ενεργοποιείται μόνο μέσα από τη δράση του τελευταίου. Συνεπακόλουθα, και το τοπίο του παρελθόντος καθίσταται αντικείμενο, το οποίο περιγράφεται επιστημονικά βάσει σειράς χαρακτηριστικών (π.χ., προϊστορικό ή ελληνιστικό, οικιστικό, αγροτικό ή βιομηχανικό). Στη συνέχεια αξιολογείται, προστατεύεται και αναδεικνύεται μέσα από την περαιτέρω περιχαράκωσή του, η οποία παγ(ι)ώνει τα χαρακτηριστικά του ώστε να το καταστήσει προσβάσιμο στο ευρύ κοινό.
Η παραπάνω αντίθεση ανάμεσα στον άνθρωπο και το περιβάλλον του εκπορεύεται από την πνευματική κληρονομιά του Διαφωτισμού και της νεωτερικότητας για σκέψη μέσω αντιθετικών ζευγών, όπως άνθρωπος και φύση, παρελθόν και παρόν, υποκείμενα και αντικείμενα. Αυτή η διάθεση διαπερνά ακόμη και τις μετανεωτερικές και μεταδιαδικαστικές προσεγγίσεις του τοπίου, εφόσον αυτές δέχονται μία παθητική φύση, η οποία νοηματοδοτείται από τον ενεργό άνθρωπο. Έτσι υπονομεύονται συχνά προσπάθειες έρευνας, προστασίας ή προβολής των μνημείων και των τοπίων, καθώς ο επιστημονικός φορμαλισμός εγκαθιδρύει σοβαρή απόσταση ανάμεσα στο ευρύ κοινό και τους επιστήμονες με το αντικείμενό τους, ενώ και το παρελθόν καταλήγει να θεωρείται στατικό εμπόδιο της δυναμικής σύγχρονης ανάπτυξης.
Read more: http://monumenta.org
Comments
Παρακαλούμε τα σχόλιά σας να είναι στα Ελληνικά (πάντα με ελληνικούς χαρακτήρες) ή στα Αγγλικά. Αποφύγετε τα κεφαλαία γράμματα. Ο Αιγεύς διατηρεί το δικαίωμα να διαγράφει εκτός θέματος, προσβλητικά, ανώνυμα σχόλια ή κείμενα σε greeklish.