ΚΑΤΑΓΕΙΟΣ ΟΙΚΟΣ

Evyenia Yiannouli

City: Athens

Year: 2024

Publisher: Kardamitsa Publications

Description: Paperback, 428 p., numerous b/w and colour figures, 21 x 28 cm

Abstract (in Greek)

Το έργο αυτό αποτελεί συστηματική μελέτη των απαρχών της οίκησης του Ελλαδικού Χώρου, από τις πρωιμότερες διαθέσιμες μαρτυρίες την Μεσολιθική έως και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (9η – 3η χιλιετία π.Χ.), συνεκτιμώντας ανάλογα δεδομένα από την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο (κυρίως 14η χιλιετία π.Χ. κ.ε.), Εγγύς Ανατολή, Μεσοποταμία, Ανατολία, Πόντος – Κασπία, Αίγυπτος – Αφρική.

Εξετάζονται οι χρονικές απαρχές του φαινομένου, η μορφολογία, αλλά και οι αρχές που διέπουν την πρώιμη οικιστική οργάνωση, κατά τόπους και περιφέρειες. Η συνθετική πραγμάτευση της πρώιμης οικιστικής δομής οδηγεί σε θεμελιώδη ερωτήματα, όπως τι είναι οίκηση, οικισμός και κατοικία. Διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, ότι η αρχική φάση οικήσεως διασώζει αρχές οικιστικής μορφολογίας και οργάνωσης, οι οποίες στην περιοχή του Αιγαίου, επιβιώνουν πολύ πέραν του χρόνου θεμελίωσης των πρώτων οικισμών.

Προσδιορίζεται, έτσι, ένα νέο ερευνητικό πεδίο σε μία από τις κομβικές περιοχές του Παλαιού Κόσμου, το οποίο απουσιάζει, γενικά, από την βιβλιογραφία. Το αντικείμενο της μελέτης εκπορεύεται από την επιστήμη της Αρχαιολογίας, αλλά αφορά και στα όμορα πεδία της Αρχιτεκτονικής, της Ανθρωπολογίας, της Ιστορίας και της Κοινωνιολογίας. Ενδιαφέρει, ωστόσο, κάθε θεωρητική συζήτηση σχετικά με τις συνθήκες ανάδυσης της αρχόμενης οίκησης και του χαρακτήρα της ως θεμελιώδους δομής της πρώτης αρχιτεκτονικής.

Προς τούτο τίθεται πλαίσιο ανάγνωσης των παλαιών, αλλά και των πλέον πρόσφατων αρχαιολογικών ανακαλύψεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως στην Ελλαδική Χώρα και στην Κύπρο, δεδομένα τα οποία αφορούν σε μία κομβική και μη αναστρέψιμη καμπή του ανθρώπινου βίου και πολιτισμού.

Contents

ΚΑΤΑΓΕΙΟΣ ΟΙΚΟΣ Ι. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ. Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΘΟΥ – Η ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ

Προοίμιο και Ευχαριστίες [13]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΟΜΕΝΗ ΟΙΚΗΣΗ

1. Το ερώτημα και το πεδίο της έρευνας  [15]
2. Πρώιμη οίκηση και το τρίπτυχο της Νεολιθικής [16]
3. Πρώιμη οίκηση και χώρος: Η επιστημολογία της νεοσύστατης σχέσης  [18]
4. Επιστημολογίας συνέχεια: Τα γνωρίσματα και η σημαντική τής μορφής τής δομής  [20]
5. Σύνοψη: Αρχαιολογική θεώρηση της αρχιτεκτονικής των απαρχών  [21]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΙ. ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

1. Αρχαιολογικά δεδομένα ιστορίας σημαντικά: Η βάση της παρατήρησης  [25]
2. Σημαντικές ιδιότητες της επι-παλαιολιθικής ή της προ-νεολιθικής εγκαθίδρυσης  [26]
3. Εποχή του Λίθου και Εποχή του Χαλκού: Συνάφειες δικτύων από τη μακρά
διάρκεια του Νησιωτικού Αιγαίου  [29]
4. Η επιστημολογία της πρώιμης εγκαθίδρυσης [43]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΙΙ. ΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

1. Φυσικά και τεχνητά ορόσημα εγκαθίδρυσης [47]
2. Πρώιμη αρχιτεκτονική μορφολογία και αρχαιολογική διαστρωμάτωση [49]
3. Οι Τρεις Τρόποι (Ι – ΙΙ – ΙΙΙ): Γενική Σύνοψη [56]
4. Γενικά γνωρίσματα της πρώιμης οικιστικής δομής στον Ελλαδικό χώρο [60]
5. Ο Ελλαδικός Χώρος και η Κύπρος: Πεδίο επιστημονικών και επιστημολογικών
συγκρίσεων και διακρίσεων [66]
6. Eπαναδιατυπώνοντας το πλαίσιο διερεύνησης των Τρόπων Ι-ΙΙ-ΙΙΙ [68]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV. Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΡΧΩΝ

1. Η Ανόρυξη της Οίκησης: Λαξεύσεις, Λάκκοι, Βόθρυνα [73]
2. Η Ανόρυξη των Οικιών: Οικίες – Ορύγματα [78]
3. Αρχιτεκτονική μορφή και υλικά δομής [79]
4. Η λάξευση των θαλάμων εγκατοίκησης [154]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V. ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΡΧΩΝ

1. Η εγκαταβίωση των προ-νεολιθικών κοινοτήτων: στοιχεία και πρότυπα [165]
2. Η ανάδυση της μόνιμης οίκησης και η επίγνωση της μακράς διάρκειας [166]
3. Το θεμέλιο της ιδρυτικής πράξης ή οι αρχές της αρχιτεκτονικής των απαρχών [170]
4. Συνοπτικό λεξιλόγιο αρχιτεκτονικής και περιφερειακά οικιστικά δίκτυα: Το βάθος των ορυγμάτων, η ένταση της οίκησης, η σκευή των οικιών, ο οικιστικός σχεδιασμός, τα αναδυόμενα οικιστικά δίκτυα [190]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI. ΤΟ ΟΙΚΕΙΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

1. Αναγνωρίζοντας τον Μαρουλά της Κύθνου: Οδοιπορικό [197]
2. Αρχαιολογία και αρχόμενη οίκηση στην ανατολική Μεσόγειο: αντιπαραβολή
δεδομένων και τα επιστημολογικά κριτήρια συγκρίσεων και συσχετισμών από
την Ανώτερη Παλαιολιθική (23,000 ΒΡ) και εξής [201]
3. Συμπίλημα τάσεων και παραδοχών: περί της οικιστικής δομής των απαρχών
της Ανατολικής Μεσογείου [213]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VΙΙ. ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ 3ΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ Π.Χ. ΤΟ ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΜΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΚΑΜΠΗΣ

1. Η ΠΕΧ ως επίμετρο της Νεολιθικής [220]
2. Η ΠΕΧ στην αιχμή της Εποχής του Χαλκού [221]

Παράρτημα: Κατάλογος και κριτικό υπόμνημα θέσεων [223]
Βιβλιογραφία [289]

ΚΑΤΑΓΕΙΟΣ ΟΙΚΟΣ ΙI. EX TERRAM. STRUCTURING PRINCIPLES OF INCIPIENT SETTLEMENT FOUNDATION IN THE AEGEAN, THE EASTERN MEDITERRANEAN AND CYPRUS. THE STONE AGE – THE CHALCOLITHIC AND THE EARLY BRRONZE AGE

PART I

Contents, Vol. I [309]
Chapters I-VII: Extensive English Summary [313]

PART II

Cyprus: An Interface between the East and the West: Discussing the Correlates of Incipient Settlement Foundation in the Eastern Mediterranean Hub [347]
1. A conspectus of research and findings [347]
2. Regarding incipient settlement on Cyprus: Basic issues [347]
3. Architectural correlates of incipient settlement [348]
4. The architectural correlates of incipient settlement in Cyprus [350]
5. Discussion [352]
6. Certain salient features shared in common between Cyprus and the East  [356]
7. On the appellative Κεραστία [358]
Figures [361]
References [363]

ΕΙΚΟΝΕΣ & ΧΑΡΤΕΣ – FIGURES & MAPS [367]
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ – ABBREVIATIONS [412]
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ – LIST OF TABLES [413]
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ – LIST OF FIGURES [415]
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ – LIST OF MAPS [419]
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΘΕΣΕΩΝ – SITE INDEX [423]