Ανασκαφές, οι καθρέφτες των καιρών

Ίρις Τζαχίλη, Ελεύθερη Ζώνη, 24-05-2014

Ότι η αρχαιολογία είναι πρακτική του παρόντος, ενός εκάστοτε παρόντος που φέρνει μαζί τη σφραγίδα και τις επιλογές της εποχής του στην επιδίωξη της γνώσης του παρελθόντος είναι κάτι που από πάντα όσοι την αναλάμβαναν είχαν συνείδηση. Αυτό συνέβαινε από τότε που γεννήθηκε, τον 19ο αιώνα ως νέα επιστήμη μαζί με τη γεωλογία, τη βιολογία, την ανθρωπολογία. Καλό είναι να το θυμόμαστε αυτό, δηλαδή το ότι η αρχαιολογία, η μελέτη της υλικής πλευράς του παρελθόντος είναι σχετικά νέα επιστήμη, συνδεδεμένη από τη γένεσή της με τον εξελικτισμό. Οι προηγούμενες ενασχολήσεις είχαν σχέση απλώς με την ανάγνωση των πηγών και την ιστορία της τέχνης.

Αυτό, η εκάστοτε σύνδεση με το παρόν, θεωρήθηκε κακό πράγμα. Έδειχνε έλλειψη επιστημονικότητας, έλλειψη ανεξαρτησίας. Άλλωστε για να το καταγγείλουν το ανέφεραν οι τότε λόγιοι, είτε λόγω εκκλησιαστικών δογμάτων εξ ορισμού εναντίον του εξελικτισμού είτε λόγω εξυπηρέτησης της αποικιοκρατίας και της αιτιολόγησής της ή λόγω συντηρητικών ακαδημαϊκών ιδεολογιών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες ήταν εμπόδια, πίστευαν οι δυναμικοί επιστήμονες της εποχής. Η επιστήμη οφείλει να μιλά αντικειμενικά, να επιδιώκει ένα νυν και αεί. Διότι ως επιστήμη, ακόμη και ανθρωπιστική, διεκδικεί το αντικειμενικό, το σταθερό, οφείλει να προχωρά σε ένα σωστό που έρχεται με την πρόοδο, στην προοδευτικά οικοδομούμενη αλλά αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Θρησκευτικές και πολιτικές παρεμβολές την εμπόδιζαν σε αυτό και οι πρώτοι αρχαιολόγοι προσπαθούσαν να τις αποφύγουν, όταν βέβαια μπορούσαν ή το συνειδητοποιούσαν.

Περισσότερα: http://elzoni.gr