Το κελάρι του ανακτόρου του Νέστορος. Παρελθόν, παρόν και μέλλον του μνημείου

Θ. Παπαθανασόπουλος, Αρχαιολογία & Τέχνες, 06-10-2014

Τον τελευταίο χρόνο του Μεσοπολέμου, οι αρχαιολόγοι Κωνσταντίνος Κουρουνιώτης, που εκτός από το πλούσιο ανασκαφικό του έργο είχε διατελέσει και διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, και Carl  Blegen, καθηγητής στο Σινσινάτι, αναζητούσαν μυκηναϊκές θέσεις, οικισμούς και τάφους στη Μεσσηνία, ίσως ενδόμυχα και το ίδιο το ανάκτορο του Νέστορος.

Ο Κουρουνιώτης είχε ξεκινήσει τις έρευνές του στο μυκηναϊκό παρελθόν της Μεσσηνίας ήδη από το 1912, στον θολωτό τάφο της Τραγάνας, και τις συνέχισε με την ανασκαφή του στον μυκηναϊκό τάφο στο Κορυφάσιο (1926), μετά δηλαδή την αναγκαστική του επιστροφή (1922) από τις ανασκαφές στη Μικρά Ασία, στη Νύσσα κοντά στις Τράλλεις.

Ο Blegen, που μετά τον Schliemann είχε ολοκληρώσει την ανασκαφική έρευνα στην Τροία (1932-1938) –αποδεικνύοντας με αρχαιολογικά τεκμήρια ότι την έβδομη πόλη της Τροίας, αυτή στην οποία αναφερόταν ο ‘Ομηρος, όντως την κατέστρεψαν οι Αχαιοί–, μετέφερε το 1938 το επιστημονικό του ενδιαφέρον στη Μεσσηνία, κι όταν συναντήθηκε με τον Κουρουνιώτη αποφάσισαν να συνεργαστούν στις αρχαιολογικές τους αναζητήσεις στην περιοχή. Οι δύο αρχαιολόγοι οδηγημένοι το 1939 και στον Επάνω Εγκλιανό από τον φιλάρχαιο, αγρότη Χαράλαμπο Χριστοφιλόπουλο, πραγματοποίησαν εκεί δοκιμαστική ανασκαφική τομή όπου εντόπισαν μεταξύ άλλων ένα πλήθος πήλινων πινακίδων της Γραμμικής Β γραφής, σε χώρο που ονόμασαν αρχείο. Όλα τα οικοδομικά και τα κινητά ευρήματα της τάφρου έδειχναν ότι επρόκειτο για μεγαλειώδη μυκηναϊκή εγκατάσταση, προφανώς δηλαδή αυτό το ίδιο το ανάκτορο του Νέστορος που αναζητούσαν. Οικονομικοί λόγοι όμως δεν τους επέτρεψαν να συνεχίσουν την έρευνα και έτσι οι δύο αρχαιολόγοι έστειλαν τις πινακίδες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, κατάχωσαν την ανασκαφική τομή και προγραμμάτισαν να την επαναλάβουν τον επόμενο χρόνο. Τον επόμενο χρόνο όμως κηρύχτηκε ο πόλεμος, ακολούθησε η Κατοχή και ο Εμφύλιος στην Ελλάδα και μόλις το 1952 η ανασκαφή συνεχίστηκε, μόνον όμως από τον Blegen, γιατί ο Κουρουνιώτης είχε πεθάνει το 1945. Τα οικοδομικά κατάλοιπα του ανακτόρου, όπως και τα κινητά ευρήματα που αποκαλύπτονταν μέχρι το 1966, όταν δηλαδή ολοκληρώθηκε η ανασκαφή του Blegen, ήταν εκπληκτικά και αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ελληνικής αρχαιολογίας, όχι μόνο γιατί ήταν σπουδαία και μοναδικά τα ίδια, αλλά –θα μπορούσε να ειπωθεί– και γιατί ο Blegen είχε συχνά ως σύμβουλο και οδηγό του τον Όμηρο.

Περισσότερα: http://www.archaiologia.gr