Εισαγωγή στη γεωαρχαιολογία

Παναγιώτης Καρκάνας

Πόλη: Αθήνα

Έτος: 2010

Εκδότης: Νεφέλη

Περιγραφή: Μαλακό εξώφυλλο, 296 σ., 76 ασπρόμαυρες εικόνες, 5 πίνακες, 24×17 εκ.

Περίληψη

Μιας και η αρχαιολογία βρίσκει όλα τα βασικά δεδοµένα της µε την ανασκαφή, κάθε αρχαιολογικό πρόβληµα ξεκινά ως πρόβληµα της γεωαρχαιολογίας.

H ρήση αυτή του διάσημου αρχαιολόγου C. Renfrew φανερώνει τη σημασία ενός επιστημονικού κλάδου που ξεκίνησε μεν τυπικά πριν από τριάντα πέντε χρόνια περίπου, αλλά παραμένει ακόμη νεωτερισμός για πολλές αρχαιολογικές ανασκαφές. H γεωαρχαιολογία ως η ανάλυση του πραγματικού συνδετικού υλικού των αρχαιολογικών ευρημάτων, δηλαδή, των ιζημάτων και εδαφών (του κοινού χώματος), αλλά και του περιβαλλοντικού πλαισίου που εντάσσεται μια θέση, δηλαδή, του φυσικού τοπίου, δεν μπορεί παρά να αποτελεί θεμελιώδες κείμενο πάνω στο οποίο θα πρέπει να στηρίζεται οποιαδήποτε αρχαιολογική ερμηνεία.

Σήμερα, έχει γίνει πια κατανοητό ότι χωρίς τη γνώση των αποθέσεων και της στρωματογραφίας μιας θέσης, είναι αδύνατον να διαπιστωθεί η πραγματική συνάφεια και διάταξη των αρχαιολογικών ευρημάτων. Από την άλλη η γεωαρχαιολογία, που σχετίζεται με την ανασύσταση του φυσικού περιβάλλοντος γύρω από μια αρχαιολογική θέση, δίνει σημαντικές πληροφορίες για την αλληλεπίδραση ανθρώπου και περιβάλλοντος στην εξέλιξη του χρόνου, τις αλλαγές στην κατοίκηση και τις επιλογές στη χρήση και την οικονομία του χώρου.

To παρόν βιβλίο αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια να εισαχθούν οι έννοιες της γεωαρχαιολογίας στο ελληνικό κοινό σε ολοκληρωμένη μορφή. Απευθύνεται στους φοιτητές, προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς, αλλά και στους επαγγελματίες και τους ανθρώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας γενικότερα, είτε αυτοί σχετίζονται με τις επιστήμες της γης (γεωλογία, φυσική γεωγραφία) είτε με την αρχαιολογία. Ένα ευρύτερο κοινό θα βρει ενδιαφέρον σε κεφάλαια όπως αυτό της παλαιοκλιματολογίας, των μεθόδων χρονολόγησης και της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον κατά την αρχαιότητα.

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ [13]

1.  Εισαγωγικές έννοιες [17]

1.1. Το επιστημονικό πεδίο της γεωαρχαιολογίας [17]

1.2. Σύντομη αναφορά στην επιστήμη της αρχαιολογίας [22]

1.3. Θεματική οργάνωση και ανάπτυξη [27]

2.  Το γεωαρχαιολογικό πλαίσιο [29]

2.1.  Το κλίμα στην αρχαιότητα [29]

2.2. Μέθοδοι χρονολόγησης [49]

2.3. Άνθρωπος και περιβάλλον στην αρχαιότητα [68]

3. Βασικές έννοιες της γεωαρχαιολογίας [86]

3.1.  Η έννοια του ιζήματος [86]

3.2.  Φυσικά ιζήματα [86]

3.3.  Εδάφη και παλαιοεδάφη [116]

3.4.  Αρχαιολογικά ιζήματα [128]

3.5.  Ανθρωπογενείς επεμβάσεις στο περιβάλλον [141]

3.6.  Μετα-αποθετικές διαδικασίες [145]

4. Γεωαρχαιολογία του ευρύτερου περιβάλλοντος [151]

4.1. Η αναπαράσταση του παλαιοπεριβάλλοντος [151]

4.2. Δείκτες παλαιοπεριβαλλοντικών αλλαγών [152]

4.3. Παγετώδη και περιπαγετώδη περιβάλλοντα  [159]

4.4. Ερημικά και αιολικά περιβάλλοντα [167]

4.5. Παραλίμνια περιβάλλοντα [174]

4.6. Αλλουβιακά περιβάλλοντα [180]

4.7. Παράκτια περιβάλλοντα [197]

4.8. Σπήλαια και βραχοσκεπές [206]

5. Γεωαρχαιολογία θέσης [212]

5.1. Διαδικασίες σχηματισμού των αρχαιολογικών θέσεων [212]

5.2.  Διαδικασίες διατήρησης των αρχαιολογικών θέσεων [220]

5.3.  Φάσεις καταστροφής [223]

5.4.  Στρωματογραφία αρχαιολογικών θέσεων [226]

5.5.  Η ανάλυση των αποθέσεων [241]

5.6. Ειδικά παραδείγματα αρχαιολογικών αποθέσεων [245]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [265]

ΛΕΞΙΚΟ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΟΡΩΝ [281]

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ [285]