Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας

Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης & Μιμίκα Γιαννοπούλου (επιμέλεια)

Πόλη: Αθήνα

Έτος: 2013

Εκδότης: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Περιγραφή: Μαλακό εξώφυλλο, 447 σ., πολυάριθμες έγχρωμες και ασπρόμαυρες εικόνες, 1 χάρτης, 29,5x22,5 εκ.

Περίληψη

Το βιβλίο αποτελεί τον κατάλογο της έκθεσης ‘Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας’, που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης από τις 13 Δεκεμβρίου 2012 ως τις 8 Μαϊου 2013. Αρχόντισσες ή πριγκίπισσες, ιέρειες ή θεραπεύτριες και μάγισσες, γυναίκες με κύρος γένους ή γνώσης, ντόπιες που ξεχώρισαν ή άλλες που παρέλαβαν και υιοθέτησαν πολιτισμικά στοιχεία άλλων κοινωνιών ακόμα και από άνδρες που οι ίδιες παντρεύτηκαν στην πατρίδα τους -ντόπιους ή ξένους- ή ακόμη και αυτές που για λόγους επιγαμίας ή άλλους, ταξίδεψαν από τη μια περιοχή σε μια άλλη, είναι οι γυναίκες αυτές τις οποίες εξέταζε η έκθεση. Μέσα από τις ιστορίες τους φαίνεται εναργέστερα η συμμετοχή των γυναικών στη δημιουργία ανοιχτών πολιτισμικών οριζόντων για τις περιόδους που εξέταζε η έκθεση (από τον 10ο έως τον 5ο αιώνα π.Χ), όπως και γενικότερα η συμμετοχή της γυναίκας στην ανάπτυξη του αρχαίου μεσογειακού πολιτισμού.

Στην έκθεση παρουσιάστηκαν 24 σύνολα από ταφές γυναικών από την Ελλάδα (Αττική, Εύβοια, Μακεδονία, Κρήτη), την Κύπρο, τη Νότια Ιταλία και την Ετρουρία. Μέσα από τις ταφές που είχαν επιλεχθεί, η συγκέντρωση πλούτου και κτερισμάτων από τη μια μεριά αλλά και η συγγένεια των ταφικών εθίμων από την άλλη, δημιουργούν ένα ιδεολογικό ρεύμα και μια κοινωνική διάσταση, καθώς φαίνεται ότι οι γυναίκες αυτές υψηλού κύρους στις κοινωνίες τους, υπήρξαν φορείς μεταφοράς πολιτισμικών και ιδεολογικών στοιχείων.

Η επιλογή με αντικείμενα από συγκεκριμένες υπαρκτές γυναίκες (δεν έχει να κάνει δηλαδή με μυθικές ή άλλες μορφές) αποτέλεσε το μεγάλο πλεονέκτημα της έκθεσης καθώς έδωσε μια πραγματική, χειροπιαστή διάσταση όπου πρωταγωνιστούσαν συγκεκριμένες νεκρές και επομένως, το ανθρώπινο στοιχείο ήταν καθοριστικό. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία να συζητηθούν ερμηνευτικά ζητήματα και προσεγγίσεις του γυναικείου ρόλου στις κοινωνίες της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, μέσα από απτά στοιχεία.

Περιεχόμενα

Χαιρετισμοί [13-15]

Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, ‘Πρόλογος’ [17-22]

Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, ‘Εισαγωγή’ [23-56]

Μαρία Κοσμά, ‘Η αρχόντισσα τον Λευκαντιού’ [58-69]

Αγγελική Κοτταρίδη, ‘Η αρχόντισσα τον Τάφον AZVII των Αιγών’ [70-81]

Giuseppina Carlotta Cianferoni, ‘Ταρκυνία, Νεκρόπολη Poggio Selciatello – τάφος 59’ [82-87]

Νικολέττα Σαραγά, ‘Η ταφή της Εύπορης Αθηναίας’ [88-103]

Καλλιόπη Παπαγγελή, ‘Η ιέρεια(;) τον Τάφου της Ίσιδος’ [104-115]

Anna Dore, ‘Οι αρχόντισσες της Μπολόνια’ [116-117]

Anna Dore, ‘Το νεκροταφείο Benacci στη Μπολόνια – Η Ταφή Benacci 543’ [118-120]

Anna Dore, ‘Η νεκρόπολη Melenzani στην Μπολόνια – Η Γυναικεία ταφή 22’ [121-131]

Δέσποινα Πηλείδου, ‘Η Ελληνίδα πριγκίπισσα της Σαλαμίνας στην Κύπρο’ [132-145]

Ελένη Ζώση, ‘Μία αινιγματική Γυναικεία Ταφή’ [146-157]

Salvatore Bianco, ‘Οι Πριγκίπισσες της Οινωτρίας του 8ου αι. π.Χ’ [158-161]

Salvatore Bianco, ‘Guardia Perticara – San Vito Τάφος 392’ [162-167]

Salvatore Bianco, ‘Guardia Perticara – Τάφος 532’ [168-173]

Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, ‘Οι «αριστοκράτισσες-ιέρειες» της Ελεύθερνας’ [174-188]

Αναγνώστης Παν. Αγελαράκης, ‘Απόκρυφοι ψίθυροι από τον μνημειακό τάφο Μ στην Ορθή Πέτρα Ελεύθερνας: Η συνεισφορά της ανθρωπολογικής έρευνας’ [189-204]

Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, ‘Ελεύθερνα. Νεκρόπολη Ορθής Πέτρας. Ταφές κτηρίου Μ’ [205-233]

Patrizia von Eles, ‘Οι πριγκίπισσες τον Verucchio’ [234-240]

Patrizia von Eles, ‘Νεκρόπολη Moroni. Τάφος 26/1969. Ο Τάφος της μικρής πριγκίπισσας’ [241-242]

Patrizia von Eles, ‘Νεκρόπολη Moroni. Τάφος 21 1969 και 23 1969’ [242]

Patrizia von Eles, ‘Νεκρόπολη Lippi. Τάφος 40 και 40bis 2006, 32 2006 και 18 2005’ [243-245]

Annalisa Pozzi, ‘Νεκρόπολη Lippi, Τάφος 23 2005’ [246]

Patrizia von Eles, ‘Νεκρόπολη Lippi. Τάφοι 24 2005 και 41 2006’ [247-257]

Giuseppina Carlotta Cianferoni, ‘Ετρούσκες πριγκίπισσες της Τοσκάνης’ [258-259]

Giuseppina Carlotta Cianferoni, ‘Marsiliana d’Albegna (Grosseto): Νεκρόπολη Banditella Τάφος ΙΙ’ [260-275]

Giuseppina Carlotta Cianferoni, ‘Βετουλωνία (Grosseto). Ο Κύκλος των Acquastrini’ [276-293]

Giuseppina Carlotta Cianferoni, ‘Marsiliana d’Albegna (Grosseto): νεκρόπολη Banditella. Κύκλος των Ελεφαντοστέινων’ [294-305]

Maurizio Sannibale, ‘Η Ετρούσκα πριγκίπισσα του τάφου Regolini Galassi’ [306-321]

Salvatore Bianco, ‘Οι πριγκίπισσες της Οινωτρίας του 7ου αι. π.Χ.’ [322-325]

Salvatore Bianco, ‘Chiaromonte – Sotto la Croce. Τάφος 325’ [326-335]

Salvatore Bianco, ‘Aliano – Alianello (Matera). Τάφος 315’ [336-343]

Anna Dore, ‘Μπολόνια. Νεκροταφείο Aureli, Τάφος II’ [344-347]

Maurizio Landolfi, ‘Η Πικινή βασίλισσα τον Sirolo – Numana’ [348-365]

Παύλος Χρυσοστόμου – Αναστασία Χρυσοστόμου, ‘Η Δέσποινα τον Αρχοντικού’ [366-387]

Δέσποινα Ιγνατιάδου, ‘Η Ιέρεια της Σίνδου’ [388-411]

Αγγελική Κοτταρίδη, ‘Η Δέσποινα των Αιγών’ [412-433]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ [435]