Στα μέσα περίπου της 6ης χιλιετίας, στο κοινωνικοποιημένο νεολιθικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής της Καστοριάς, σε μικρή απόσταση από το σημερινό χωριό της Αυγής και περίπου 10 χλμ ΝΔ της Λίμνης Ορεστίδας ιδρύθηκε ένας νέος αγροτικός οικισμός. Ο οικισμός βρίσκεται σε εκτεταμένο αναβαθμό με μέσο υψόμετρο 740 μ, σε λοφώδες τοπίο με δυναμικό δίκτυο ποταμών και ρεμάτων, αφθονία αργιλικών υλικών, πλούσια βλάστηση σε δρυοδάση και παρόχθιες φυτικές διαπλάσεις.

Σύμφωνα με τις πρόσφατες ανασκαφές (2002 – 2008), στους τρεις διακριτούς οικιστικούς ορίζοντες της Νεολιθικής Αυγής, διάρκειας  περίπου 1000 χρόνων και έκτασης 55-60 στρεμμάτων, αποτυπώνονται ενδιαφέρουσες αλλαγές στην οικιστική και κοινωνική οργάνωση της θέσης, την οικοδομική τεχνολογία και τον υλικό πολιτισμό της καθώς και στις ιδεολογικές/συμβολικές πρακτικές της. 

Η φάση ΑΥΓΗ Ι (β΄ μισό 6ης χιλιετίας) χαρακτηρίζεται από την  παρουσία μεγάλων ανοιχτών χώρων υψηλής διάδρασης και την καύση των οικημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους με πρόνοια μακροχρόνιας διατήρησης των ερειπίων. Στις αρχές της 5ης χιλιετίας, στη φάση ΑΥΓΗ ΙΙ, ο οικιστικός χώρος μετατοπίστηκε και αναδιοργανώθηκε με ισχυρή συμβολική παρουσία ενός ταφικού χώρου καύσεων. Η ύστερη σωζόμενη φάση της θέσης, η ΑΥΓΗ ΙΙΙ (α΄ μισό 5ης χιλιετίας), αντικατοπτρίζει μια νέα αντίληψη ενδοκοινοτικής οργάνωσης με νέα στοιχεία δόμησης και διάταξης κτιρίων, οριοθέτησης του οικισμένου χώρου και επιμέρους κτιρίων με ταφροειδείς κατασκευές, και επιπλέον στοιχεία δομημένης εναπόθεσης υλικών σε μια σειρά μικρών και μεγάλων λάκκων εντός του οικισμού.

Πρόσκληση