AΙΓΑΙΑΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ | 2016
Από τον Άγιο Στέφανο στον Άγιο Βασίλειο: ταφικές πρακτικές στην προανακτορική Λακωνία (διάλεξη στην αγγλική γλώσσα)
Η ανακάλυψη του ανακτορικού συγκροτήματος στον Άγιο Βασίλειο, που ανασκάπτεται από το 2009 υπό τη διεύθυνση της Επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων Α. Βασιλογάμβρου και την αιγίδα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας αλλάζει με γοργούς ρυθμούς το πώς αντιλαμβανόμαστε την πολιτική οργάνωση της Λακωνίας. Η ανασκαφή στην περιοχή του οικισμού έχει φτάσει στα βαθύτερα στρώματα μόνο περιστασιακά και κατά συνέπεια, η γνώση μας για τις πρώιμες φάσεις της θέσης παραμένουν περιορισμένες. Όμως, το πρώιμο μυκηναϊκό νεκροταφείο (ΜΕ III – ΥΕ II), το λεγόμενο Βόρειο Νεκροταφείο, μας διαφωτίζει σχετικά με τις αλλαγές που έλαβαν χώρα σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο. Ιδρύεται ένα οργανωμένο νεκροταφείο έξω από τον οικισμό, εισάγονται νέοι τύποι τάφων, όπως πιο περίτεχνοι κιβωτιόσχημοι και χτιστοί τάφοι, ενώ οι ταφικές τελετουργίες συμπεριλαμβάνουν πλέον την επανάχρηση των τάφων και τη δευτερογενή απόθεση πρωιμότερων ταφών. Παραταύτα, σε αντίθεση με άλλες θέσεις, κυρίως θέσεις της Αργολίδας και της Μεσσηνίας, τα ταφικά κτερίσματα είναι σπάνια και λιτά.
Σε αυτήν την εργασία θα παρουσιαστούν οι ταφικές πρακτικές του Βόρειου Νεκροταφείου σε σχέση με όλα τα ανασκαφικά συμφραζόμενά τους και θα διερευνηθούν διάφορες πλευρές των αρχαιολογικών δεδομένων (χωρική οργάνωση του νεκροταφείου, τυπολογία, μεγέθη και κατασκευή τάφων, μεταχείριση των νεκρών, κτερίσματα) σε σχέση με θέματα προσωπικής ταυτότητας, όπως είναι η ηλικία, το φύλο, οι συγγενικές σχέσεις και η κοινωνική θέση. Ο στόχος είναι να κατανοηθεί η σύνθεση της ομάδας που έχει ταφεί στο νεκροταφείο και οι κοινωνικές σχέσεις της κοινότητας του Αγίου Βασιλείου.
Επίσης, θα προστεθεί μια συγκριτική διάσταση στην εργασία επεκτείνοντας χρονικά την ανάλυση σε πρωιμότερες ταφές συμπεριλαμβάνοντας και αυτές εντός του οικισμού του Αγίου Στεφάνου. Αυτή η διαχρονική εξέταση θα επιτρέψει τον εντοπισμό αλλαγών στις ταφικές πρακτικές και κοινωνικές δομές από τη μεσοελλαδική έως την πρώιμη μυκηναϊκή περίοδο, ώστε να γίνει κατανοητή η ανάδυση του Αγίου Βασιλείου και να διερευνηθούν τυχόν περιφερειακές τάσεις και ιδιαιτερότητες σε μία ταραχώδη περίοδο της ελληνικής προϊστορίας.