Η ανασκαφική έρευνα στον προϊστορικό οικισμό του Αρχοντικού Γιαννιτσών

Αικατερίνη Παπαευθυμίου-Παπανθίμου Εγνατία 14 (2010): 257-274.

Από την εισαγωγή

Ο προϊστορικός οικισμός του Αρχοντικού βρίσκεται στις ΒΔ παρυφές της σημερινής εκτεταμένης, εύφορης πεδιάδας των Γιαννιτσών, 5 χλμ. ανατολικά της ομώνυμης πόλης και 4,5 χλμ. ΒΔ της αρχαίας Πέλλας. Ο οικισμός πλαισιώνεται από χαμηλούς λοφίσκους, που κλιμακώνονται ομαλά μέχρι τους πρόποδες του Πάικου. Σύμφωνα με έρευνες ανασύστασης του παλαιοπεριβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής με βάση δειγματοληψίες -καρότα ιζημάτων, φαίνεται πως στην περίοδο της Προϊστορίας ο οικισμός του Αρχοντικού είχε ιδρυθεί σε λόφο, ο οποίος απείχε περίπου 5 χλμ. από τη θάλασσα, που εκτεινόταν στα νότιά του. Ο λόφος του οικισμού βρισκόταν στις παρυφές μιας ευρύτερης ημιλοφώδους ζώνης, την οποία διέτρεχαν χείμαρροι που κατέβαιναν από το Πάικο, με διεύθυνση απορροής από βόρεια προς νότια. Ανάμεσα στο χαμηλό αυτό λοφώδες ανάγλυφο και στη θάλασσα παρεμβαλλόταν ένα πεδινό τμήμα, πλάτους 2 χλμ. περίπου. Η μετάβαση προς την παράκτια ζώνη πρέπει να ήταν ομαλή, καθώς διαπιστώθηκε πως το βάθος της θάλασσας νοτίως του οικισμού πρέπει λ α ήταν σχετικά μικρό (<8 μ.) και ο πυθμένας της να παρουσίαζε μικρές και ήπιες κλίσεις (4,5%). Ίσως δε θα έπρεπε να αποκλειστεί και μια πλατιά, ενδοπαλιρροιακή ζώνη, όπου αναπτύσσονταν ρηχά, υφάλμυρα έλη, γεγονός που υπονοείται από σύγχρονα παραδείγματα με παρόμοιες περιβαλλοντικές συνθήκες.