Mycenaean Aegina. Kolonna – Lazarides: the tale of two settlements (in Greek)

Νάγια Πολυχρονάκου-Σγουρίτσα Στο Π. Αδάμ-Βελένη & Κ. Τζαναβάρη (επιμ.), Δινήεσσα: τιμητικός τόμος για την Κατερίνα Ρωμιοπούλου (Θεσσαλονίκη 2012): 69-79

Από την εισαγωγή

Οι πρώτες ενδείξεις εγκατάστασης στην Αίγινα χρονολογούνται στην ύστερη Νεολιθική περίοδο και είναι περιορισμένες. Ήδη όμως τότε χρονολογούνται και τα πρώτα ευρήματα από τον οικισμό της Κολώνας, η οποία θα αποτελέσει τον πλέον σημαντικό προϊστορικό οικισμό του νησιού, αλλά και του Σαρωνικού, όπως προκύπτει από τις έρευνες που πραγματοποιούνται εκεί και διαρκούν περί τους δύο αιώνες, από το 1811. Η σημασία της προϊστορικής Κολώνας, που έγκειται, εκτός των άλλων, στη σχεδόν αδιάκοπη κατάληψη της θέσης, στην οργάνωση του χώρου και στις εξωτερικές επαφές που διατηρούσε, διακρίνεται ήδη από τότε: η καλής ποιότητας κεραμική που αποκαλύφθηκε υποδεικνύει επαφές με την Αργολίδα, στην οποία, όπως και σε άλλες περιοχές εντοπίζονται μυλόλιθοι κατασκευασμένοι από αιγινήτικο ανδεσίτη. Από τις ενδείξεις που αφορούν στην επόμενη, την τελική, νεολιθική περίοδο και είναι περισσότερες, διαπιστώνονται σχέσεις και με την Αττική. Για την Πρώιμη και τη Μέση Χαλκοκρατία τα δεδομένα είναι πολύ περισσότερα, ιδιαίτερα χρήσιμα για την ανασύνθεση της εικόνας της Κολώνας και περιλαμβάνουν εντυπωσιακό υλικό: η ΠΕ II Λευκή Οικία, η Οικία στην άκρη του βράχου, η Οικία του βαφέα και η Οικία των πίθων προσδιορίζουν, μεταξύ άλλων, τη σχεδόν αστική πλέον οργάνωση του οικισμού, που αναπτύσσεται ακόμη περισσότερο στην επόμενη περίοδο.