Surviving crisis: Insights from new excavations at Karphi, 2008
Saro Wallace (with contributions by Dimitra Mylona) Annual of the British School at Athens 107 (2012): 1-85.
Περίληψη
Εβδομήντα χρόνια μετά τις πρώτες ανασκαφές, το Καρφί στην Κρήτη βρέθηκε στο επίκεντρο ενός νέου προγράμματος ανασκαφών το 2008. Ο κύριος στόχος ήταν να ερευνηθούν οι πρώτες τρέχουσες, λεπτομερείς και συναφείς πληροφορίες για τη θέση σε μια αντιπροσωπευτική περιοχή, έτσι ώστε να πληρωθούν τα ερμηνευτικά κενά που άφησαν οι αρχικές εκτεταμένες ανασκαφές. Αυτό το άρθρο παρουσιάζει και αναλύει αυτές τις πληροφορίες με σκοπό να ερευνήσει την πιθανή πολυπλοκότητα των κοινωνικών συστημάτων σε μια από τις μεγαλύτερες κοινότητες που εγκαθιδρύθηκαν στην Κρήτη μετά την πτώση των πολιτειακών δομών της Εποχής του Χαλκού γύρω στο 1200 π.Χ. Οι πρόσφατες έρευνες έχουν την τάση να επικεντρώνονται σε μικρά χωριά, ή σε θέσεις που αναπτύχθηκαν αργότερα σε πόλεις, κάτι που σημαίνει ότι τα κατάλοιπα που χρονολογούνται στην περίοδο της κρίσης δεν σώζονται επαρκώς. Η μεγάλη θέση στο Καρφί, έχοντας κατοικηθεί μόνο μεταξύ του ορίζοντα της κρίσης στην ανατολική Μεσόγειο γύρω στο 1200 π.Χ. και της σημαντικής συγκέντρωσης των κοινοτήτων της Κρήτης σε μεγάλους οικισμούς «πρώτο-πόλεις» κατά τον πρώιμο δέκατο αιώνα, παρέχει πληροφορίες εξαιρετικής σημασίας σχετικά με τις προκλήσεις της δημιουργίας μεγάλων, εν δυνάμει ποικίλων νέων κοινοτήτων σε συνθήκες κρίσης. Βρίσκεται σε μια από τις πιο δραματικές τοποθεσίες που παρουσιάζουν οι νέοι οικισμοί, πάνω σε κορυφές με απότομες πλαγιές σε υψόμετρο 1100 µ. πάνω από τη θάλασσα και σε μια περιοχή που δεν είχε προηγουμένως κατοικηθεί. Έτσι, οι κοινωνικές και οικονομικές προσαρμογές που ήταν επιτακτικές στο χώρο αυτό ήταν εξαιρετικά οξείες και επείγουσες και το άρθρο αυτό εξετάζει τις δομές που τους επέτρεψαν να επιτύχουν, χρησιμοποιώντας προκαταρτικές αναλύσεις βιο-αρχαιολογικών δεδομένων από το νέο πρόγραμμα για τον ανασχηματισμό της οικονομίας. Η θέση είχε και άλλες εξειδικευμένες χρήσεις κατά την ιστορίας της, τις οποίες οι καινούριες ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως. Τα αποτελέσματα δίνουν έμφαση όχι μόνο στην απήχηση αυτής της τοπογραφίας στην αρχαία συνείδηση, αλλά στους τρόπους με τους οποίους αυτή η απήχηση μπορούσε να εκμεταλλευτεί, τόσο στην κοινωνικώς ρευστή περίοδο που διαδέχεται την πτώση όσο και στη δημιουργία έντονης κοινωνικής και οικονομικής πολυπλοκότητας καθώς οι πόλεις κράτη άρχισαν να αναπτύσσονται. Τέλος, παρουσιάζεται ένα καινούριο σύνολο από ραδιοχρονολογήσεις με άνθρακα από τις καινούριες ανασκαφές και εξετάζεται σε σχέση με τη χρονολόγηση της μετάβασης από την Εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου στην Κρήτη και τις ευρύτερες επιπτώσεις.